معرفت و موقعیت های مرزی در مثنوی مولوی
Authors
Abstract:
برخلاف تصور رایج که متون عرفانی را فاقد گزارههای معرفتی و فلسفی میداند، گزارهها و مبانی شناختی و فراشناختی بهوفور در متون عرفانی، بهویژه مثنوی مولوی بهچشم میخورد. مولوی از نقش شاکلهها، ذهنیتها و موقعیتها در شکلگیری شناخت آدمی آگاهی دارد.اگرچه این مکتب اگزیستانسیالیسم بود که نخستین بار تجربههای وجودی را مفهومسازی کرد، از آن زمان که بشر وجود داشته است، خود را درگیر آنها یافته است. متفکرانی مانند مولوی، از این تجربههای وجودی سخن گفتهاند. از دیدگاه مولوی، شناخت ما از خود و جهان شناختی براساس اعتباراتی است که آنها را قطعی و جزمی میپنداریم، اما با قرارگرفتن در موقعیتهایی درمییابیم که چندان قابلاطمینان نیستند. او برای نشاندادن بیاعتباری شناخت و ذهنیتهای مشروط، غالباً شخصیتهای داستانهای خود را در وضعیتی شکننده، بحرانی و مرزی قرار میدهد تا به محک تجربۀ وجودی، عزیمتها و شاکلههای نادرست و منفی آنها که بدیهی، طبیعی و معتبر جلوه میکنند، دستخوش واسازی و دگرگونی شوند. در این موقعیتهای مرزی (به تعبیر یاسپرس) و تجربۀ اضطراب ناشی از آنها، تکیهگاههای اعتباری و تصورات قالبی انسانها فرومیریزد و امکان تجربهها و منظرهای نو همچون امکان تجربۀ فراسوی محدودیتها یعنی تعالی و هستی در خود شکل میگیرد.
similar resources
بازتاب تأویلهای قرآنی مثنوی مولوی در مثنوی های سلطانولد
مثنوی معنوی از آثار بزرگ عرفانی است که مولوی در این مجموعه با گفتمان قرآنی خود آموزهها و تعالیم بسیاری را در اختیار سالکان قرار میدهد. وی در عرصۀ تأویل آیات قرآن نیز نظرات خاصی دارد و با ذوق عرفانی خود سعی کرده جوانب مختلف معنایی آیات قرآن را تشریح کند. اولین کسی که به تقلید از مولانا به سرودن مثنوی پرداخت و از آموزههای مثنوی معنوی بهره برد، فرزندش سلطانولد است؛ وی اگر چه در عرصۀ عرفان به ت...
full textشورانگیزی در مثنوی مولوی
بی شک تراوش های اندیشه به عواملی بستگی دارد که بتواند ذهن و زبان و سبک بیان سخنور راتحت تأثیر قرار دهد و ممیز هنجار سخن او با سخن گویندگان دیگر شود. در مثنوی مولوی نیز انگیزه های گوناگونی مایه شورانگیزی تعابیر عارفانه می شود که خود در حوزه سبک شناسی اثار مولانا قابل تأمل بسیار است . از این گونه عوامل می توان به سیمای پیامبر اکرم(ص) حضرت علی(ع)‘حسام الدین چلیی‘شمس تبریزی و ... اشاره کرد و جلوه ...
full textزن در مثنوی مولوی
زن، روی دیگری از سکه هستی انسان در زمین است و هیچ رابطه خاصی میان انسان مذکر و خدا وجود ندارد تا بدان سبب مرد از زن برتر دانسته شود. در متون عرفانی فارسی ودر میان آن قشر فکری خاص که مولانا از زمره ایشان است ، زن و مرد با هم تفاوتی ندارند و حتی ما در تاریخ تصوف به زنان صوفی نیز بر خورد می کنیم که از حرمت معنوی همپای مردان برخوردار بوده اند. با این حال، سیمای زن در سنت ادبی فارسی، صرف نظر از م...
full textموقعیت های مرزی در فلسفه های اگزیستانس و نهج البلاغه
مقاله حاضر در مقام پژوهشی مقایسه ای به بررسی کلامی-فلسفی دیدگاه اگزیستانسیالیسم و نهج البلاغه نسبت به موقعیت های استثنایی یا پیش آمدهای خاص زندگی انسان ها می پردازد. اگزیستانسیالیست ها از این پیش آمدها به موقعیت های مرزی تعبیر می کنند و آن را یکی از مبانی جنبش فکری خود می دانند و معتقدند که انسان به واسطه ی قرار گرفتن در این موقعیت ها، به شناخت راستین خود دست می یابد. نهج البلاغه از این موقعیت ...
full textMy Resources
Journal title
volume 9 issue 16
pages 80- 115
publication date 2017-07-23
By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.
Keywords
Hosted on Doprax cloud platform doprax.com
copyright © 2015-2023